Kayın mantarı, Pleurotus cornucopiae sınıfına ait kavak mantarı olarak da tanınan mantar türlerinden olan bir mantar türüdür. Halk arasında yaprak mantarı, ağaç mantarı, istiridye mantarı ve et mantarı gibi isimlerle de bilinir. Bu mantar türü yenebilen lezzetli mantarlardan biridir. Ete benzer lezzete sahip olan
kayın mantarı beyaz şapkalı mantarın ardından dünyada en çok yetiştirilen ve tüketilen 2.
Mantar türüdür.
Kayın Mantarı Nerede Yetişir?
Kayın mantarı kendiliğinden yetişebileceği gibi kültür mantarı olarak da yetiştirilmektedir. Özellikle de kısmen ya da tamamen çürümüş bazı ağaç türlerinde yetişir. Yetişmeye başladığı ağaçların çürümesini hızlandırır. Yetiştiği ağaç türleri kızılağaç, kavak, kayın, akçaağaç gibi birçok ağaç kütükleri üzerinde yetişir. Genellikle çok ılıman bölgelerde, nehir vadilerinde yetişir. Sonbaharda, kışın erken zamanlarda ve ilkbaharda görülürler.
Kayın Mantarı Nasıl Yetiştirilir?
Kayın mantarının kültür mantarı olarak en verimli üretim koşulları 16-20 derece arası sıcaklıkta, nem oranının %80-90 arası olduğu ve kuluçka döneminin karanlık ortamda, üretim döneminin ise 8-12 saat boyunca flörasan lamba aydınlatması ile gerçekleştirilir. Bu koşullar sağlandığında mantar üretimi en yüksek seviyelere çıkar. En çok kullanılan kapalı koşullarda yetiştiricilik mısır koçanı, talaş, saman ve mantar kompostu üzerinde yetiştirmedir.
Kayın Mantarı Özellikleri Nelerdir?
Şapkalı mantarlardan olan kayın mantarının şapkası yetişme şartlarına ve tipine bağlı olarak 15 cm çapına kadar genişleyebilir. Genellikle kirli beyaz, gri, morumsu-gri ve gri-kahverengi gibi renklerde olabilir. Şapkanın görünümü dil şeklindedir, kenarları düz veya kıvrıktır. Şapkanın altında bulunan ve üreme organları görevi gören lamellerin görünümü beyazımsı gri, aşağıya doğru sarkık, geniş yüzeylidir.
Kayın Mantarının Faydaları Nelerdir?
- Kolesterolü Düşürür: Kayın mantarları doğal olarak oluşan levostatin denilen kolesterol düşürücü bir madde içerir. Levostatin ayrıca kolesterol düşürücü ilaçlarda da kullanılmaktadır.
- Anemi: Folat veya demir açısından zengindir ve aneminin daha etkili tedavi edilmesini sağlar.
- Yüksek Besin Değerleri: Kayın mantarı yüksek miktarda B vitaminlerini içerir.
- Yüksek Tansiyonu Kontrol Eder: Kayın mantarı yüksek potasyum içeriği nedeniyle yüksek kan basıncını kontrol altında tutmaya yardımcı olabilir.
- Antibakteriyel Özellik: Kayın mantarları antibakteriyel özellikler gösterdiklerinden doğal antibiyotikler olarak hareket ederler. Bu mantarlar “benzaldehid” organik bileşiğini ihtiva eder ve bu bileşiğin iyi bir antibakteriyel aktiviteye sahip olduğu belirlenmiştir.
- Antioksidan Özellik: Kayın mantarı “ergothioneine” denen madde antioksidan aktivite gösteren doğal olarak bulunan ve amino asit özellikte bir bileşiktir. Kanser ve artrit dahil olmak üzere birçok kronik rahatsızlığa iyi gelir.
- Bağışıklık Sistemini Güçlendirir: Kayın mantarı antibakteriyel ve antioksidan özellikleri sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirir.
- Kabızlığı Düzeltir: Önemli bir lif kaynağı olan kayın mantarının düzenli olarak tüketilmesi bağırsak hareketlerinizi hızlandırır ve kabızlığa iyi gelir.
- Hiperasiditeyi Azaltır: Mide asitlerinin aşırı üretimi sonucunda oluşan hiperasidite kayın mantarlarının sindirim sisteminde metabolize edilmesiyle oluşan alkalin bir kalıntı sayesinde dengelenir.
